Ricardiaanse equivalentie: Uitleg en Betekenis

In de economische theorieën speelt de Ricardiaanse equivalentie, ook bekend als het Ricardo–de Viti–Barro-equivalentietheorema, een opmerkelijke rol. Deze hypothese stelt dat consumenten vooruitkijken en daarom de budgettaire beperkingen van de overheid internaliseren wanneer ze hun consumptiebeslissingen nemen. Dit leidt tot de conclusie dat, gegeven een bepaald patroon van overheidsuitgaven, de financieringsmethode van deze uitgaven geen invloed heeft op de consumptiebeslissingen van agenten en dus ook niet op de totale vraag verandert.

Inleiding

Overheden kunnen hun uitgaven financieren door het creëren van nieuw geld, het heffen van belastingen, of door het uitgeven van obligaties. Aangezien obligaties leningen zijn, moeten deze uiteindelijk worden terugbetaald—waarschijnlijk door in de toekomst belastingen te verhogen. De keuze is dus “nu belasten of later belasten.”

Stel dat de overheid extra uitgaven financiert door tekorten; dat wil zeggen, ze kiest ervoor om later te belasten. Volgens de hypothese zullen belastingbetalers anticiperen dat zij in de toekomst hogere belastingen zullen moeten betalen. Als gevolg daarvan zullen zij sparen, in plaats van het extra beschikbare inkomen uit de initiële belastingverlaging uit te geven, waardoor de vraag en output onveranderd blijven.

David Ricardo en Oorlogsobligaties

In zijn “Essay on the Funding System” (1820) onderzocht Ricardo of het uitmaakt om een oorlog te financieren met £20 miljoen aan huidige belastingen of door overheidsobligaties uit te geven met oneindige looptijd en een jaarlijkse rentebetaling van £1 miljoen in alle volgende jaren, gefinancierd door toekomstige belastingen. Bij de veronderstelde rentevoet van 5% concludeerde Ricardo dat qua uitgaven de twee alternatieven op hetzelfde neerkwamen. Ricardo zelf betwijfelde echter of deze stelling praktische gevolgen had. Hij volgde de initiële uiteenzetting op met de bewering dat individuen belastingen niet daadwerkelijk op zo’n manier evalueren en in het bijzonder een kortzichtige kijk hebben op het belastingpad.

Ricardo–de Viti–Barro Equivalentie

In 1974 voorzag Robert J. Barro Ricardo’s terughoudende speculatie van een theoretische basis (blijkbaar zonder kennis van Ricardo’s eerdere notie en de daaropvolgende uitbreidingen van de Viti). Barro’s model ging uit van de volgende aannames:

• Families gedragen zich als oneindig levende dynastieën vanwege intergenerationeel altruïsme
• Kapitaalmarkten zijn perfect (d.w.z., iedereen kan lenen en uitlenen tegen een enkel tarief)
• Het pad van overheidsuitgaven is vastgesteld

Onder deze voorwaarden, als overheden tekorten financieren door obligaties uit te geven, zullen de erfenissen die families aan hun kinderen nalaten precies groot genoeg zijn om de hogere belastingen die nodig zullen zijn om die obligaties af te betalen, te compenseren. Barro concludeerde onder andere dat in het geval waar de marginale netto-vermogenseffect van overheidsobligaties dicht bij nul ligt, fiscale effecten die veranderingen in de relatieve hoeveelheden van belasting en schuldfinanciering voor een gegeven hoeveelheid overheidsuitgaven met zich meebrengen, geen effect zouden hebben op de totale vraag, rentetarieven en kapitaalvorming.

Dit model was een belangrijke bijdrage aan de theorie van de nieuwe klassieke macro-economie, gebouwd rond de veronderstelling van rationele verwachtingen.

In 1979 definieerde Barro het Ricardiaanse equivalentietheorema als volgt: “… verschuivingen tussen schuld en belastingfinanciering voor een gegeven hoeveelheid overheidsuitgaven zouden geen eerstegraadseffect hebben op de reële rentevoet, volume van private investeringen, etc.” Barro merkte op dat “de Ricardiaanse equivalentiepropositie wordt gepresenteerd in Ricardo”. Echter, Ricardo zelf was sceptisch over deze equivalentie.

Kritieken op Ricardiaanse Equivalentie

Perfecte Kapitaalmarkten en Liquiditeitsbeperkingen

De Ricardiaanse equivalentie veronderstelt perfecte kapitaalmarkten, een aanname die vaak kritiek ontvangt. Liquiditeitsbeperkingen maken de veronderstelde hypothese van levenslange inkomen ongeldig. Internationale kapitaalmarkten compliceren het beeld verder. Zelfs in een laboratoriumomgeving, waar alle vereiste aannames gegarandeerd zijn, is het gedrag van individuen niet consistent met Ricardiaanse equivalentie.

Economische en Bevolkingsgroei

Martin Feldstein betoogde in 1976 dat Barro economische en bevolkingsgroei negeerde. Hij toonde aan dat het creëren van publieke schuld de besparingen in een groeiende economie onderdrukt. In dezelfde kwestie bekritiseerde James M. Buchanan ook Barro’s model door op te merken dat dit “een eeuwenoude vraag in de theorie van de openbare financiën is”, een vraag die reeds door Ricardo werd gesteld en verder uitgewerkt door de Viti.

Onduidelijkheid en Ricardiaanse Nonequivalentie

In reactie op de opmerkingen van Feldstein en Buchanan erkende Barro dat onzekerheid een rol kan spelen in het beïnvloeden van individueel gedrag met betrekking tot overheidsfinanciën. Desalniettemin betoogde hij dat “het veel minder duidelijk is dat deze complicatie systematische fouten zou impliceren in een richting zodat de uitgifte van publieke schuld de totale vraag verhoogt.”

In 1977 merkte Gerald P. O’Driscoll op dat Ricardo, bij het uitbreiden van zijn behandeling van dit onderwerp voor een artikel in de Encyclopædia Britannica, zoveel kenmerken ervan veranderde dat het resulteerde in een Ricardiaanse Nonequivalentie Theorema; hij beschreef alle redenen waarom de propositie niet zou gelden.

Empirische Resultaten en Reaganomics

Ricardiaanse equivalentie is uitgebreid empirisch onderzocht. Onderzoek door Chris Carroll, James Poterba en Lawrence Summers toont aan dat de Ricardiaanse equivalentiehypothese wordt weerlegd door hun resultaten. Tijdens het tijdperk van Ronald Reagan had de Amerikaanse overheid een historisch groot begrotingstekort als gevolg van de belastingverlagingen van de Reagan-administratie en verhogingen van de militaire uitgaven. Hun bevindingen wijzen erop dat stijgingen in overheidstekorten worden gevolgd door afnames in privébesparingen. Ze zagen de consumptie-to-GNP-ratio stijgen tijdens 1981–86, toen de overheidstekorten versneld werden door Reaganomics. Hun resultaten weerleggen de Ricardiaanse equivalentiehypothese.

Tegenargument voor Anticyclisch Fiscaal Beleid

Ricardiaanse equivalentie is van cruciaal belang in de fiscale beleidsoverwegingen van de nieuwe klassieke macro-economie. Bij het beoordelen van Ricardiaanse equivalentie of een van de nieuwe klassieke doctrines, moet men rekening houden met het voorwaardelijke karakter van deze stellingen. Zo moet het equivalentietheorema niet los worden gezien van de aannames waarop het is gebaseerd. Met andere woorden, Ricardiaanse equivalentie betekent niet dat alle anticyclische pogingen zullen falen, maar schetst de noodzakelijke voorwaarden voor zowel falen als succes. Regeringen hebben geen potentieel om anticyclische inspanningen te leveren als het pad van overheidsuitgaven vaststaat en als agenten rationele verwachtingen vormen. Als deze voorwaarden gelden, impliceren belastingverlagingen een latere druk om belastingen te verhogen, aangezien de overheid het hulpbronnengat in de begroting, dat het gevolg is van de initiële belastingverlaging, moet dichten. Zo zullen rationele agenten het extra inkomen uit de belastingverlaging sparen, en stijgt de consumptie niet. In dit verhaal, als deze processen kunnen worden veranderd door de overheid, of op enige wijze, kan worden geloofd dat het extra inkomen later niet wordt ingetrokken, zal de initiële belastingverlaging leiden tot een stijging van de publieke consumptie-uitgaven.

Anticyclisch fiscaal beleid kan effectief zijn als een van de voorwaarden die nodig zijn voor de equivalentie niet geldt. Het beheersen van de reële economie is misschien zelfs mogelijk in een Keynesiaanse stijl als de overheid haar potentieel om deze controle uit te oefenen herwint. Daarom benadrukt de nieuwe klassieke macro-economie de voorwaarden waaronder fiscaal beleid effectief kan zijn en niet de inefficiëntie van fiscaal beleid. Anticyclische aspiraties hoeven niet te worden opgegeven, alleen het speelveld van economisch beleid is verkleind door de nieuwe klassieke macro-economie. Keynes pleitte voor actieve anticyclische inspanningen van fiscaal beleid en deze inspanningen zijn niet voorbestemd om te falen, zelfs niet in de nieuwe klassieke theorie, alleen de voorwaarden die nodig zijn voor de efficiëntie van anticyclische inspanningen werden gespecificeerd door de nieuwe klassieke macro-economie. Ricardiaanse equivalentie benadrukt het belang van fiscale hervormingen, aangezien dergelijke hervormingen nodig zijn om het pad van overheidsuitgaven te veranderen. Bij het implementeren van uitgebreide fiscale hervormingen die de publieke sector efficiënter maken, oefenen overheden natuurlijk geen anticyclische inspanningen uit, maar vormen ze de noodzakelijke voorwaarden voor het terugwinnen van anticyclisch potentieel. In dit opzicht verduidelijkt Ricardiaanse equivalentie de exacte voorwaarden die nodig zijn voor anticyclisch fiscaal beleid.

Conclusie

De Ricardiaanse equivalentie is een fascinerende theorie binnen de economische wetenschap, die uitnodigt tot zowel diepgaande theoretische als empirische exploratie. Het biedt een unieke kijk op de manier waarop overheidsschulden en belastingbeleid de economische beslissingen van individuen kunnen beïnvloeden, onder de veronderstelling van perfecte vooruitziendheid en rationele besluitvorming. Ondanks de elegante eenvoud en de aantrekkelijke logica, is de Ricardiaanse equivalentie onderwerp van aanzienlijke kritiek en debat geweest, vooral vanwege de strikte aannames waarop het rust en de gemengde empirische ondersteuning.

De kritieken benadrukken de complexiteit van economische systemen en het menselijk gedrag, die vaak niet passen binnen de nette kaders van theoretische modellen. Deze kritieken hebben aangetoond dat factoren zoals liquiditeitsbeperkingen, economische en bevolkingsgroei, en de psychologie van besparingen en uitgaven de Ricardiaanse equivalentie kunnen ondermijnen. Empirische onderzoeken, zoals de ervaringen tijdens het Reagan-tijdperk, suggereren dat de praktijk vaak afwijkt van de theorie, met significante implicaties voor fiscaal beleid en economisch management.

Ondanks deze uitdagingen biedt de Ricardiaanse equivalentie een waardevol theoretisch kader om de potentiële impact van overheidsfinanciën op individueel en collectief economisch gedrag te begrijpen. Het herinnert beleidsmakers en economen aan de noodzaak om de onderliggende aannames van economische theorieën zorgvuldig te overwegen en benadrukt de complexiteit van het ontwerpen van effectief fiscaal beleid dat zowel op de korte als lange termijn duurzaam is.

In het licht van de voortdurende economische uitdagingen en de zoektocht naar duurzame economische groei en stabiliteit, blijft de discussie over Ricardiaanse equivalentie en haar implicaties relevant. Het stimuleert een kritische evaluatie van de rol van overheidsuitgaven en belastingbeleid in het stimuleren van economische activiteit, en het onderstreept het belang van verder onderzoek en dialoog in de economische wetenschappen.

Bronnen

1. Ricardo, D. (1820). Essay on the Funding System.
2. Barro, R.J. (1974). “Are Government Bonds Net Wealth?” Journal of Political Economy.
3. Feldstein, M. (1976). “Perceived Wealth in Bonds and Social Security: A Comment.” Journal of Political Economy.
4. Buchanan, J.M. (1976). “Barro on the Ricardian Equivalence Theorem.” Journal of Political Economy.
5. Carroll, C., Poterba, J., Summers, L. (Verschillende jaren). Diverse artikelen over Ricardiaanse equivalentie en empirische analyses.
6. O’Driscoll, G.P. (1977). “Ricardo to Keynes: The Case of the Missing Non-Equivalence.” Journal of Economic Literature.