Édouard Dujardin: Innovator van de innerlijke monoloog

0
Portret van de Franse schrijver Édouard Dujardin (1861-1949), uit Le Livre des masques (deel II, 1898) door Remy de Gourmont.
Édouard Dujardin (1861-1949), Frans schrijver en pionier van de innerlijke monoloog, afgebeeld in Le Livre des masques (1898).

Édouard Dujardin (1861-1949) is een invloedrijke Franse schrijver die bekend staat om zijn baanbrekende toepassing van de innerlijke monoloog. Zijn roman Les Lauriers sont coupés (1888) wordt erkend als een van de eerste literaire werken waarin deze techniek wordt gebruikt. Dujardin heeft met zijn vernieuwende stijl een blijvende impact gehad op de modernistische literatuur en schrijvers als James Joyce beïnvloed.

Wie was Édouard Dujardin?

Édouard Émile Louis Dujardin werd op 10 november 1861 geboren in Saint-Gervais-la-Forêt. Hij was de zoon van een zeekapitein en genoot onderwijs aan het prestigieuze Lycée Pierre Corneille in Rouen. Zijn literaire carrière begon in de jaren 1880, toen hij actief werd als redacteur van de symbolistische tijdschriften Revue Indépendente en Revue wagnérienne.

Dujardin wordt vooral herinnerd vanwege zijn literaire experimenten en zijn betrokkenheid bij de symbolistische beweging, waarin kunst en literatuur het mystieke en spirituele verkennen. Hij had ook een uitgesproken interesse in religie, wat blijkt uit zijn latere werk over de oorsprong van het christendom.

De Innerlijke Monoloog: Wat Maakt Les Lauriers sont coupés Zo Belangrijk?

In 1888 publiceerde Dujardin Les Lauriers sont coupés, waarin hij als een van de eersten gebruik maakte van de stream of consciousness-techniek. Deze literaire techniek stelt de lezer in staat om direct toegang te krijgen tot de gedachten van een personage, zonder onderbrekingen van een verteller. Dit maakt de ervaring intiemer en realistischer.

De roman wordt vaak genoemd als inspiratiebron voor James Joyce, die dezelfde techniek perfectioneerde in zijn meesterwerk Ulysses (1922). Dujardin’s werk is daarmee een cruciaal onderdeel van de ontwikkeling van de modernistische literatuur in de 20e eeuw.

Kenmerken van de Innerlijke Monoloog

  • Directe toegang tot gedachten: De lezer volgt de ononderbroken gedachtegang van een personage.
  • Geen tussenkomst van de verteller: Er is geen alwetende verteller die de gebeurtenissen uitlegt.
  • Subjectieve ervaring: De focus ligt op hoe het personage de wereld ervaart, niet op objectieve feiten.

Volgens literair experts was dit een radicale verschuiving ten opzichte van de traditionele, lineaire vertelstructuren van de 19e eeuw.

Zijn Betrokkenheid bij de Symbolistische Beweging

Dujardin speelde een actieve rol in de symbolistische beweging, een literaire en artistieke stroming die aan het einde van de 19e eeuw ontstond. Symbolisten streefden naar het uitdrukken van abstracte ideeën en emoties door middel van symboliek in plaats van realistische beschrijvingen.

In de jaren 1880 werkte Dujardin samen met invloedrijke figuren zoals Stéphane Mallarmé en Félix Fénéon. Hij was ook een bewonderaar van de Duitse componist Richard Wagner, wiens muziek en ideeën de symbolisten sterk beïnvloedden. Met de oprichting van de Revue wagnérienne droeg Dujardin bij aan de verspreiding van Wagners kunstfilosofie in Frankrijk.

Dujardin en de Christelijke Traditie

In zijn latere leven richtte Dujardin zich op religieuze en historische vraagstukken. Hij was een aanhanger van de Christ myth theory, een theorie die stelt dat Jezus van Nazareth mogelijk een mythologische figuur was in plaats van een historisch persoon. Dit idee werkte hij uit in zijn boek Ancient History of the God Jesus (1938).

Zijn werk over religie was controversieel, maar paste in de bredere rationalistische en secularistische tradities van zijn tijd. Veel wetenschappers, waaronder de Britse rationalist Joseph McCabe, erkenden de waarde van zijn kritische benadering van religieuze teksten.

Invloed op Latere Schrijvers

De impact van Dujardin op de literatuur is vooral merkbaar in het werk van schrijvers zoals James Joyce, Virginia Woolf en William Faulkner, die allen de innerlijke monoloog gebruikten om complexe psychologische ervaringen weer te geven. Joyce heeft openlijk erkend dat Dujardin’s werk een belangrijke inspiratiebron was voor de monologen van personages zoals Leopold Bloom in Ulysses.

Bovendien draagt zijn werk bij aan de voortdurende discussie over subjectieve beleving in de literatuur. Zijn gebruik van taal en introspectie heeft een blijvende invloed gehad op de manier waarop schrijvers de innerlijke wereld van personages verkennen.

Conclusie

Édouard Dujardin was een baanbrekende figuur in de literatuurgeschiedenis en een belangrijke schakel tussen de symbolistische beweging en de modernistische literaire revolutie. Met zijn innovatieve gebruik van de innerlijke monoloog heeft hij de weg vrijgemaakt voor enkele van de meest invloedrijke schrijvers van de 20e eeuw. Zijn betrokkenheid bij religieuze en sociale kwesties laat ook zien dat zijn invloed verder reikt dan de literatuur alleen.

Voor een volledige waardering van zijn werk is het essentieel om niet alleen zijn vroege romans, maar ook zijn latere kritische geschriften te bestuderen. Dankzij zijn gedurfde benadering van zowel kunst als wetenschap blijft zijn nalatenschap relevant.

Bronnen en meer informatie

  1. Afbeelding: Félix Vallotton , Public domain, via Wikimedia Commons
  2. Lucie-Smith, Edward. (1972). Symbolist Art. London: Thames & Hudson. ISBN 0500201250.
  3. Harrison, C., Wood, P., & Gaiger, J. Art in Theory 1815–1900. Blackwell. ISBN 0-631-20066-5.
  4. Weaver, Walter P. (1999). The Historical Jesus in the Twentieth Century: 1900-1950. Trinity Press International. ISBN 1-56338-280-6.
  5. McCabe, Joseph. (1950). A Rationalist Encyclopedia: A Book of Reference on Religion, Philosophy, Ethics, and Science. Watts.
  6. Filosofische bronnen

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in